Φτιάξτε έναν παντογράφο

Ο παντογράφος είναι ένα όργανο µε το οποίο oι σχεδιαστές έφτιαχναν σχέδια σε µεγέθυνση ή σµίκρυνση. Σήµερα µε τη χρήση των φωτοτυπικών µηχανηµάτων και των υπολογιστών έχει περιπέσει σε αχρηστία. Εξακολουθούν όµως να τον χρησιµοποιούν όσοι σχεδιάζουν µε το χέρι καθώς και εκείνοι που φτιάχνουν µινιατούρες. Για την κατασκευή ενός αυτοσχέδιου παντογράφου χρειάζονται κοµµάτια σκληρού χαρτονιού ή ξύλου (π.χ δυο κοµµάτια των 22cm και άλλα δυο των 12cm) παξιµάδια και βίδες και ένας φελλός. Σε όλα τα κοµµάτια του ξύλου κάνουµε 5 τρύπες σε ίσες αποστάσεις αφήνοντας περιθώριο 1cm από κάθε άκρη. Συναρµολογούµε στη συνέχεια τα διάφορα τµήµατα του οργάνου, όπως φαίνεται στην εικόνα.

Κρατώντας σταθερό µε το ένα χέρι το ένα άκρο του παντογράφου, διατρέχουµε το περίγραµµα της εικόνας µε το άλλο και το µολύβι σχεδιάζει τη µεγέθυνση ή τη σµίκρυνση της εικόνας. Στην εικόνα το σχέδιο που θα προκύψει θα είναι µια µεγέθυνση στο διπλάσιο. Αν συνδέσουµε σε διαφορετικά σηµεία τα µικρότερα µε τα µεγαλύτερα κοµµάτια του ξύλου, µπορούν να σχεδιαστούν µικρότερα ή µεγαλύτερα σχέδια. Στις ιστοσελίδες της Εκπαιδευτικής Πύλης του ΥΠΕΠΘ www.e-yliko.gr υπάρχει µια προσοµοίωση ενός παντογράφου µε τον οποίο οι µαθητές µπορούν να σχεδιάσουν ένα σχήµα και να δουν ταυτόχρονα να σχηµατίζεται µια µεγέθυνση ή µια σµίκρυνσή του. Το ίδιο και στην ιστοσελίδα http://www.ies.co.jp/math/java/geo/panta/panta.html