Português

Εργαλεία Προσβασιμότητας

Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι ανάμεσά μας με κάποιου είδους αναπηρίας μόνιμης, χρόνιας, προσωρινής, ορατής ή αόρατης. Μερικά χρόνια πίσω κάποια από αυτά τα άτομα ήταν στο περιθώριο διότι δεν υπήρχαν τα μέσα και η γνώση να μπορούν να μορφωθούν με αποτέλεσμα να βρίσκονται σε κοινωνικό και όχι μόνο αποκλεισμό. Όμως, με την ανάπτυξη των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) καλύπτονται οι ορισμένες ανάγκες (εκπαιδευτικές και μη) των μαθητών με ειδικές ανάγκες.

Έτσι, λοιπόν, προκειμένου να εξασφαλιστεί η προσβασιμότητα των ατόμων αυτών στα ψηφιακά έργα προτείνονται μερικά χρήσιμα εργαλεία. Αρχικά, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε υπότιτλους στα βίντεο για άτομα με προβλήματα ακοής, επιλογή χρωμάτων με καλές αντιθέσεις για άτομα με χαμηλή όραση ή για άτομα με δυσκολία ανάγνωσης και κατανόησης κειμένου. Επίσης, προτείνεται το κείμενο σε ομιλία (text-to-speech) με το οποίο δίνεται η δυνατότητα να μετατραπεί το κείμενο σε ανθρώπινη φωνή πράγμα χρήσιμο για ανθρώπους με δυσλεξία, χαμηλή όραση ή δυσκολίες στην ανάγνωση. Επιπλέον, για άτομα με κινητικά προβλήματα θα πρέπει να εφαρμόζονται βελτιστοποιημένα και μεγάλα κουμπιά για να είναι εύχρηστα.

Για όλα τα παραπάνω, υπάρχουν πολλές εφαρμογές όπως Text to speech και το Perky Duck. Αντίστοιχα υπάρχουν πολλές επιλογές και στη συγκεκριμένη πλατφόρμα πατώντας το κουμπί με το "μάτι" στη σελίδα σας κάτω δεξιά και επιλέγοντας το κατάλληλο εργαλείο από τα διαθέσιμα σε κάθε περίπτωση.

Διαδραστικό Παιχνίδι

Η μαθητοκεντρική προσέγγιση στην εκπαίδευση, σε αντιδιαστολή με τη δασκαλοκεντρική, θέλει τον εκπαιδευόμενο να είναι υπεύθυνος για τη μάθησή του και τον εκπαιδευτικό να αναλαμβάνει κυρίως καθοδηγητικό ρόλο. Όμως στη σύγχρονη εποχή κρίνεται αναγκαία η χρήση ψηφιακών μέσων για την υποβοήθηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, στη βάση σχεδιασμών που ακολουθούν τις αρχές της Παιχνιδοποιημένης Μάθησης (Learning Gamification), με τη βοήθεια της οποίας μπορεί η μάθηση να γίνει αποδοτικότερη, όταν αξιοποιούνται περισσότερο διασκεδαστικά και ελκυστικά περιβάλλοντα.

Η παιχνιδοποίηση (gamification) αποτελεί μια πρακτική η οποία ενσωματώνει πολλές άλλες έννοιες και έχει μεγάλο εύρος εφαρμογής. Σε γενικές γραμμές, η ιδέα της χρήσης παιχνιδιών είναι συνήθης πρακτική στην εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς οι συνηθισμένες και συμβατικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες, συνδυαστικά με απλά παιχνίδια, μπορούν να δημιουργήσουν έναν πιο αποτελεσματικό τρόπο παρακίνησης των εκπαιδευομένων. Δηλαδή, η μετατροπή χρήσιμων δραστηριοτήτων σε παιχνίδια ενισχύει την αφοσίωση και τη συμμετοχή του εκπαιδευομένου. Όμως, η ένταξη της παιχνιδοποίησης στην εκπαίδευση δεν πρέπει να εξαντλείται στην εισαγωγή ενός παιχνιδιού στο μάθημα, αλλά να εισάγει την εν γένει παιγνιώδη σκέψη στη μαθησιακή διαδικασία. Με τον όρο «παιχνιδοποίηση», λοιπόν,  αναφερόμαστε στη χρήση ή και ενσωμάτωση μηχανισμών ή και χαρακτηριστικών παιχνιδιού σε δραστηριότητες που σχετίζονται με το παιχνίδι, με στόχο την εξεύρεση λύσεων μέσω της αλλαγής της συμπεριφοράς των χρηστών, καθώς και την αύξηση της συμμετοχικότητας και της δέσμευσής τους.

Για τη δημιουργία διαδραστικών παιχνιδιών υπάρχουν πολλές πλατφόρμες όπως το Classcraft, το Classdojo,το Quizizz και το Duolingo.Παρακάτω όμως θα βρείτε ένα παράδειγμα χρησιμοποιώντας μια από τις πολλές επιλογές που προσφέρει το e-me content.

Ψηφιακή Αφήγηση

Από βρέφη ακόμα αρεσκόμασταν στο να ακούμε ιστορίες, να τις φανταζόμαστε και εν τέλη να μαθαίνουμε από αυτές και μεγαλώνοντας να διηγούμαστε τις δικές μας και να εκφραζόμαστε μέσα από αυτές. Αν, τώρα, σε μια αφήγηση εμπλακούν τα ψηφιακά μέσα, με οποιονδήποτε τρόπο, τότε γίνεται λόγος για Ψηφιακή Αφήγηση. Η ψηφιακή αφήγηση στην εκπαίδευση κερδίζει έδαφος ολοένα και περισσότερο ως εναλλακτικό μαθησιακό εργαλείο.

Η ψηφιακή αφήγηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όλες τις ηλικιακές ομάδες των μαθητών προσαρμόζοντάς την ανάλογα και κάτω υπό οποιεσδήποτε συνθήκες διδασκαλίας είτε εξ αποστάσεως, είτε δια ζώσης, είτε συνδυασμού τους. Μέσω της ψηφιακής αφήγησης από τη μια ο εκπαιδευτικός μπορεί να μεταφέρει την πληροφορία πιο ευχάριστα και διασκεδαστικά προκαλώντας το ενδιαφέρον των μαθητών και παρακινώντας τους να εμπλακούν ενεργά στην εκπαιδευτική διαδικασία και από την άλλη μπορούν οι μαθητές να γίνουν αφηγητές υπό την καθοδήγηση και την υποστήριξη του εκπαιδευτικού ανάλογα την ηλικία και το βαθμό ευχέρειας της χρήσης ψηφιακών εργαλείων από τους μαθητές.

Εδώ μπορείτε να μελετήσετε τα εκπαιδευτικά οφέλη των ψηφιακών αφηγήσεων και στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να παρακολουθήσετε ένα βίντεο workshop που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της «Εβδομάδας του Εκπαιδευτικού», που διοργάνωσε το Πάρκο Καινοτομίας JOIST σε συνεργασία με τα εκπαιδευτικά προγράμματα της Microsoft Ελλάς με θέμα τη δημιουργία Ψηφιακής Ιστορίας χρησιμοποιώντας το Sway. 

Επίσης δίνεται ακόμα ένα παράδειγμα χρήσης του Sway για τη δημιουργία ψηφιακής αφήγησης παρακάτω:

Μετάβαση σε αυτό το Sway

Βίντεο- Διαδραστικό βίντεο

Η εικόνα, λένε, είναι 1000 λέξεις. Φανταστείτε, λοιπόν, πόσο πιο ενδιαφέρον θα είναι για ένα παιδί ένα Οπτικοακουστικό ερέθισμα.  Μέσω της βιντεοπαρουσίασης ενός μαθήματος, μπορεί να "ζωντανέψει" ένα μάθημα Ιστορίας ή να μεταφερθεί ένα πρόβλημα Μαθηματικών ή Φυσικής στην πραγματική ζωή με αποτέλεσμα να γεφυρώνεται το χάσμα ανάμεσα στην καθημερινότητα και στα ψυχρά βιβλία. 

Μέσω ενός βίντεο, καλλιεργείται η κριτική σκέψη, υποστηρίζεται η δημιουργικότητα, η συνεργατικότητα και αναπτύσσονται οι ψηφιακές δεξιότητες και ο ψηφιακός γραμματικός των παιδιών. Ενώ στην περίπτωση του διαδραστικού βίντεο, δίνεται επιπλέον η δυνατότητα της άμεσης αλληλεπίδρασης με το εκπαιδευτικό υλικό.

Σε κάθε περίπτωση βέβαια, η δημιουργία ενός βίντεο ή διαδραστικού βίντεο είναι μια χρονοβόρα διαδικασία που όμως μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί. Σκοπός δεν είναι η άριστη παραγωγή του αλλά να ενθαρρύνει τους μαθητές να γίνουν δημιουργικοί και κριτικοί μέσα από "αυθεντικές" μαθησιακές δραστηριότητες.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τα οποία μπορεί κάποιος να κατασκευάσει ένα βίντεο. Μπορεί να ανοίξει απλά την κάμερα του κινητού του και να το επεξεργαστεί σε κάποιο πρόγραμμα όπως είναι το Movie Maker ή το Canva. Κάθε βίντεο επίσης μπορεί να γίνει διαδραστικό χρησιμοποιώντας τη δυνατότητα που παρέχει η πλατφόρμα της e-me, το e-me content.

Εδώ μπορείτε να μελετήσετε για τα οφέλη και τις καλές πρακτικές αξιοποίησης ενός βίντεο στη μάθηση.

Ακολουθούν παραδείγματα δημιουργίας ενός βίντεο και ενός διαδραστικού βίντεο.

Καλώς Ήρθατε!

Το συγκεκριμένο ιστολόγιο απευθύνεται κυρίως σε εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας ή και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, σε γονείς ή σε οποιονδήποτε θέλει να ασχοληθεί με το πώς μέσα από το παιχνίδι μπορεί ένα παιδί να μάθει ευχάριστα.

Τα ψηφιακά παιχνίδια είναι πλέον στην καθημερινότητα των παιδιών όλων των ηλικιών. Έτσι, χρησιμοποιώντας τα, τους δίνεται κίνητρο για να συμμετέχουν ενεργά, να εμπλέκονται ενεργητικά, να αναπτύσσουν τη δημιουργικότητά τους και να καλλιεργήσουν τη φαντασία τους ενώ παράλληλα τους προσφέρεται η δυνατότητα να δοκιμάσουν τις δεξιότητες τους, να εργαστούν μεθοδικά και ομαδικά, να αναπτύξουν στρατηγικές και να αξιοποιήσουν κριτικά τις πληροφορίες που τους δίνονται.

Για όλους αυτούς τους λόγους λοιπόν, σε αυτό το χώρο θα βρείτε μερικές από τις μεθόδους με τις οποίες μπορεί να ενταχθεί το παιχνίδι σε μια διαδικτυακή αίθουσα και όχι μόνο. Οι μέθοδοι που θα παρουσιαστούν είναι το βίντεο, το διαδραστικό βίντεο, το διαδραστικό παιχνίδι και η ψηφιακή αφήγηση, όμως μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες εδώ .

Τέλος, μπορείτε να βρείτε μια φόρμα αξιολόγησης, με την οποία μπορείτε να ελέγξετε αν και κατά πόσο έχετε κατανοήσει την έννοια της "Παιχνιδοκεντρικής μάθησης" (Game Based Learning) καθώς και χρήσιμους συνδέσμους περαιτέρω μελέτης (εάν και εφόσον το επιθυμείτε). Επίσης, μπορείτε να μοιραστείτε δικούς σας, συνδέσμους, ερωτήσεις, προβληματισμούς ή οτιδήποτε σας φανεί χρήσιμο στα σχόλια.

Με εκτίμηση,

Χριστοφάκη Μαρία