Αρχαιοελληνικά Κείμενα Α Γυμνασίου

Σε όλες τις εποχές  η ομορφία κατέχει σημαντική θέση τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες. Στην αρχαία Ελλάδα, οι νέοι και οι νέες φρόντιζαν για την ομορφία του σωματός τους, αλλά και της ψυχής τους. Σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες '' νοῦς ὑγιής ἐν σώματι ὑγιεῖν''. Προκείται για μια ελληνική μετάφραση απο ενα λατινικό ρητό '' mens sana in corpore sano'' του Γιουβενάλι   . Σύμφωνα με το ρητό η ψυχή και το σώμα είναι ενα πράγμα, ύπαρχει λοιπόν ενότητα μεταξύ ψυχής και σώματος, κατά τα λεγόμενα και του Αριστοτέλη. Συνεπώς εαν πάσχει το σώμα πάσχει και η ψύχη, και εαν πάσχει η ψυχή πάσχει και το σώμα. Υπάρχει σύστημα στον εγκέφαλο, όπου ρυθμίζει την υγεία του σώματος. Η ψυχή όταν έχει πρόβλημα, ταράζει τον εγκέφαλο, ο οποίος εγκέφαλος στέλνει πληροφορίες στο υπόλοιπο σώμα με αποτέλεσμα να υποφέρει το σώμα.

 

 

Λίγα Λόγια για τον καλλωπισμό των γυναικών στην αρχαία Ελλάδα 

Οι γυναίκες στην αρχαιότητα φρόντιζαν την εξωτερική τους εμφάνιση, βάφοντας τα χείλη τους με χυμό απο μούρο, μολύβια ή τη ρίζα του φυτού μολόχα . Μαύριζαν τα φρύδια τους με καπνά, τα βλεφαρά τους τα σκίαζαν ελαφρά με κάρβουνο. Τα μαλλία τους τα χρωμάτιζαν μαύρα με διάφορα εκχυλίσματα λαχανικών.

Ας διαβάσουμε.

Κείμενο

Ἔλαφος εὐμεγέθης ὥρᾳ θέρους διψῶν παραγίνεται ἐπί τινα πηγὴν διαυγῆ καὶ βαθεῖαν καὶ πιὼν ὅσον ἤθελεν προσεῖχεν τῇ τοῦ σώματος ἰδέᾳ. Καὶ μάλιστα μὲν ἐπῄνει τὴν φύσιν τῶν κεράτων ὡς κόσμος εἴη παντὶ τῷ σώματι. Ἔψεγεν δὲ τὴν τῶν σκελῶν λεπτότητα ὡς οὐχ οἵων τε ὄντων φέρειν πᾶν τὸ βάρος. Ἐν ᾧ δὲ πρὸς τούτοις ἦν͵ ὑλακή τε κυνῶν αἰφνιδίως ἀκούεται καὶ κυνηγέται πλησίον. Ὁ δὲ πρὸς φυγὴν ὥρμα καὶ μέχρις ὅπου διὰ πεδίου ἐποιεῖτο τὸν δρόμον͵ ἐσῴζετο ὑπὸ τῆς ὠκύτητος τῶν σκελῶν. Ἐπεὶ δὲ εἰς πυκνὴν καὶ δασεῖαν ὕλην ἐνέπεσεν, ἐμπλακέντων αὐτῷ τῶν κεράτων ἑάλω͵ πείρᾳ μαθὼν ὅτι ἄρα ἄδικος ἦν τῶν ἰδίων κριτὴς ψέγων μὲν τὰ σῴζοντα͵ ἐπαινῶν δὲ τὰ προδόντα αὑτόν.

Κείμενο- Μετάφραση σε Αντιστοίχηση

Εὐμεγέθης ἔλαφος διψῶν    → Ένα μεγάλο ελάφι διψώντας

ὥρᾳ θέρους⇒το καλοκαίρι

παραγίνεται↔φτάνει κοντά

ἐπί τινα πηγὴν διαυγῆ⇔σε μια πηγή καθαρή

καὶ βαθεῖαν↔και βαθιά

καὶ πιὼν ὅσον ἤθελεν⇔και, αφού ήπιε όσο ήθελε,

προσεῖχεν↔παρατηρούσε

τῇ τοῦ σώματος ἰδέᾳ⇒τη μορφή του σώματός του

Καὶ μάλιστα μὲν ἐπῄνει↔Κυρίως επαινούσε

τὴν φύσιν τῶν κεράτων↔τη μορφή των κεράτων

ὡς εἴη κόσμος⇒με την ιδέα ότι ήταν στολίδι

παντὶ τῷ σώματι.⇒για όλο το σώμα του.

Ἔψεγεν δὲ↔Κατηγορούσε όμως

τὴν λεπτότητα τῶν σκελῶν⇔τα λεπτά του πόδια,

ὡς οὐχ↔επειδή, κατά τη γνώμη του

οἵων τε ὄντων⇔δεν μπορούσαν

φέρειν πᾶν τὸ βάρος⇒να αντέξουν όλο το βάρος του.

Ἐν ᾧ δὲ⇒Κι ενώ

πρὸς τούτοις ἦν͵⇔ασχολούνταν με αυτά

ἀκούεται αἰφνιδίως ὑλακή τε⇒ακούγεται ξαφνικά γάβγισμα

κυνῶν καὶ κυνηγέται πλησίον⇒σκύλων και κυνηγοί κοντά του

Ὁ δὲ ὥρμα↔Άρχισε λοιπόν να τρέχει ορμητικά

πρὸς φυγὴν καὶ⇒για να ξεφύγει, και,

μέχρις ὅπου ἐποιεῖτο⇒όσο έτρεχε

τὸν δρόμον διὰ πεδίου͵⇒σε ομαλό έδαφος

ἐσῴζετο ὑπὸ τῆς ὠκύτητος⇒το έσωζε η ταχύτητα

τῶν σκελῶν⇒των ποδιών του

Ἐπεὶ δὲ ἐνέπεσεν⇒Όταν όμως έπεσε

εἰς πυκνὴν καὶ δασεῖαν ὕλην,⇒σε πυκνό δάσος,

ἐμπλακέντων αὐτῷ τῶν κεράτων⇒επειδή του μπλέχτηκαν τα κέρατα

ἑάλω͵⇔παγιδεύτηκε

μαθὼν πείρᾳ⇒και έμαθε εξ ιδίας πείρας

ὅτι ἄρα ἦν ἄδικος⇒ότι, πράγματι, ήταν κακός

κριτὴς τῶν ἰδίων⇒κριτής του εαυτού του,

ψέγων μὲν⇔επειδή κατηγορούσε

τὰ σῴζοντα͵⇒αυτά που μπορούσαν να το σώσουν,

ἐπαινῶν δὲ⇒ενώ επαινούσε

τὰ προδόντα αὑτόν⇒αυτά που το πρόδωσαν.

Το κείμενο της ενότητας που θα μελετήσουμε, είναι  μια διασκευή του Αίσωπου, που θεωρείται ο πρωτοπόρος της λογοτεχνίας. Οι ήρωες που χρησιμοποιεί στις αφηγήσεις του είναι τα ζώα, όπως ο λύκος, το λιοντάρι, η αλεπού, ο λάγος, τα οποία μιλούν, έχουν συναισθήματα, και συμπεριφέρονται σαν να ήταν άνθρωποι. Παράλληλα, στις αφηγήσεις του Αισώπου, υπάρχουν  και οι θεοί και οι άνθρωποι.Βασικό χαρακτηριστικό των μύθων του αποτελόυσε το διδακτικό τους ύφος και η καλλιέργεια του ηθικού συναίσθηματος απο πλευράς των αναγνωστών

Ας δούμε λίγα λόγια για τον αρχαίο μυθοποιό

 Για την ζωή του Αισώπου έχουν γραφτεί διαφορετικές εκδοχές, απο πολλόυς αμφισβητείται ακόμη και η υπαρξή του. Αξίζει να σημειωθεί οτι, δεν έγραψε μήτε μια λέξη, αλλά όλους τους μύθους του τους διηγούνταν προφορικά.Πιθανολογείται οτι έζησε περίπου το 600π.Χ, και υπήρξε ο πιο διάσημος μυθοποιός στην αρχαιότητα. Παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, τα στοιχεία που αντλούμε μέσα απο διάφορα κείμενα για την εξωτερική εμφάνιση του Αισώπου. Ο Μάξιμος Πλανούδης, που έγραψε την βιογραφία του, το 14 αι. μ.Χ, τον παρουσιάζει ως "κοντό", "μελαμψό", και με "καμπούρα", και "στραβοπόδι"     Παρατηρούμε στην παραπάνω απεικόνιση του Αισώπου, οτι παρυσιάζεται με μεγάλο κεφάλι, μεγάλη και μακρυά μύτη και σαγόνι, καθόλου σε αρμονεία με το υπόλοιπο σώμα, καθήμενος πάνω σε ένα βράχο, συνομιλόντας με μια αλεπού.Στον Αίσωπο αποδίδονται περίπου 358 μύθοι.  

Μύθος της ενότητας 

Στον μύθο της ενότητας που θα μελετήσουμε το ελάφι  σταμάτησε για να πιεί νερό σε κάποια πηγή,  και καθώς πίνει νερό 💧   βλέπει το ειδωλό του στην επιφάνεια του νερού και θαύμασε το όμορφο σώμα του και ιδίως 

επαινούσε τα κερατά του  που στόλιζαν το κεφάλι του. Δεν έμεινε όμως ικανοποιήμενο με την εμφάνιση των ποδίων του, που ήταν λεπτά και αδύνατα. Δεν πίστευε οτι ταίριαζαν με την υπόλοιπη εμφάνιση του. Ώσπου ξαφνικά ακούγεται γαύγισμα σκύλων και οι κυγηγοί το πλησιάζουν.  Φοβισμένο το ελάφι το εβάλε στα πόδια, και τα πόδια του  που τα χαρακτήριζε άσχημα το βοήθησαν να ξεφύγει απο τους κυνηγούς. Όταν όμως έφτασε σε αδιαπέραστο και πυκνό δάσος επέιδη του μπλέχτηκαν τα κέρατα, παγιδεύτηκε.  

Ποιο είναι το ηθικό δίδαγμα του κειμένου?

Παρατηρούμε οτι στον συγκεκριμένον μύθο πρωταγωνιστής είναι ενα ζώο προικισμένο με σκέψη και αντίληψη, το οποίο διδάσκεται μια απλή αλήθεια της ζωής μετά απο κάποιο μάθημα. Ο Αίσωπος στο κείμενο αυτό, περιγράφει  το πάθημα ενός ελαφιού. Ο μύθος αυτός είναι διττής σημασίας, απο την μια πλευρά θέλει να ασκήσει κριτική σε εκέινους που νομίζουν οτι η εξωτερική εμφάνιση είναι το παν, και απο την άλλη πλευρά τονίζει οτι τα πράγματα δεν φτάνει να είναι όμορφα, χρειάζεται να είναι και λειτουργικά, δηλαδή να χρησιμεύουν σε κάτι. Έτσι, και το ελάφι, ενώ καμάρωνε για τα όμορφα κερατά του, τελικά παγιδεύτηκε εξαιτίας τους και έχασε την ελευθερία του. Καταλήγουμε στο συμπέρασμα οτι η εξωτερική εμφάνιση δεν είναι το παν και πως δεν χρειάζεται να είμαστε σκληροί με τον ευατό μας για την διαφορετικότητα μας.

 

 

Σε συνεργασία με έναν συμμαθητή σας αποτυπώστε και καταγράψτε, τι νομίζετε οτι διδάσκει ο μύθος του Αισώπου? Έν συνεχεία, απαντήστε τις ερωτήσεις κατανόησης του παρακάτω κουίζ και συμπληρώστε τα σωστά στοιχεία πάνω στο ελάφι!