Ο ρόλος του Καθηγητή – Συμβούλου και η ανάπτυξη μηχανισμού υποστήριξής του στην εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση

                     

Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε  στο  Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο ΕΑΠ  συντάχθηκε το παρόν άρθρο το οποίο είναι χωρισμένο σε πέντε ενότητες:

1η ενότητα	Επισκόπηση βιβλιογραφίας
2η ενότητα	Υποστήριξη  μάθησης στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
3η ενότητα	Υποστήριξη  μάθησης και  διδασκόντων στο  στο Open University (OU)
4η ενότητα	Καινοτομικότητα και κρισιμότητα της  έρευνας
5η ενότητα	Συμπεράσματα

 

Εισαγωγικές πληροφορίες

• Ο ρόλος και οι απαιτούμενες δεξιότητες ενός διδάσκοντα στην εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση (εξΑΕ) διαφέρουν απ' αυτές ενός καθηγητή - συμβούλου σ' ένα συμβατικό σύστημα εκπαίδευσης.
• Συγκεκριμένα διαφέρει στις συνθήκες, στις απαιτήσεις και στο περιβάλλον όπου πραγματοποιείται η διδασκαλία και η μάθηση.

• Ο ρόλος του διδάσκοντα είναι πολύπλοκος και ταυτόχρονα κρίσιμος και έχεις ως στόχο την αποτελεσματικότητα της μαθησιακής διαδικασίας.

• Χρειάζεται να εμπλουτιστεί η εκπαιδευτική διαδικασία στην εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση (εξΑΕ) με την ανάπτυξη και τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος συνεργατικής μάθησης, βασισμένο σε αρχές που υπάρχει ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου και η εκπαίδευση των ενηλίκων.

• Απαραίτητος είναι ο σχεδιασμός και η μελέτη μιας κοινότητας μάθησης, για να διερευνηθεί αν γίνεται να αντισταθμίσει το αίσθημα της απομόνωσης των φοιτητών/τριών και να παράξει συνθήκες συνεργασίας και μάθησης.
• Οι διδάσκοντες στο νέο περιβάλλον της εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (εξΑΕ) αντιμετωπίζουν ποικίλες δυσκολίες, καθώς δεν είναι εξοικειωμένοι με το απαιτούμενο έργο, το οποίο απέχει παρασάγγας από το συμβατικό σύστημα εκπαίδευσης και απαιτεί ένα διαφορετικό και καινοτόμο εκπαιδευτικό ρόλο.

Η έρευνα του άρθρου καταγράφει την σημερινή κατάσταση στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ), αναλύοντας τις ανάγκες που έχουν οι διδάσκοντες και αναπτύσσοντας ένα μηχανισμό υποστήριξης με καινοτόμες εκπαιδευτικές τεχνικές συνεργατικής μάθησης.

 

1.Επισκόπηση βιβλιογραφίας

1.1 Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση

• Σύμφωνα με το ιδεώδες της Ανοικτής Εκπαίδευσης (ΑΕ) η μόρφωση είναι δικαίωμα όλων των ανθρώπων και τα εκπαιδευτικά συστήματα είναι απαραίτητο να παρέχουν όσο το δυνατόν περισσότερες εκπαιδευτικές ευκαιρίες και να διασφαλίζουν την πρόσβαση των ενδιαφερόμενων φοιτητών.
• Τα Ανοικτά Πανεπιστήμια είναι αναγκαίο να ανταποκρίνονται σε στόχους όπως η συμβολή στην εθνική και οικονομική ανάπτυξη, η ανταπόκριση στην κοινή απαίτηση και η επισκόπηση της πρόσβασης σε νέες ομάδες φοιτητών.
• Η εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (εξΑΕ) διαμορφώνει μια οργανικά δομημένη μεθοδολογία, η οποία αντιπροσωπεύει τη βασική διαφοροποίηση των ανοικτών συστημάτων απο τα παραδοσιακά συστήματα.
• Η εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (εξΑΕ) στην Ελλάδα συντάσσεται ως " η εκπαίδευση που διδάσκει και ενεργοποιεί τον φοιτητή πώς να μαθαίνει μόνος του και πως να λειτουργεί αυτόνομα".
• Η εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (εξΑΕ) στην Ελλάδα έχει αποκομίσει πλέον μια ολοκληρωμένη εκπαιδευτική και παιδαγωγική υπόσταση, με νέα δεδομένα, νέους κώδικες και νέους μετρήσιμους στόχους.(Λιοναράκης 2006).
• Ο εμπλουτισμός της εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (εξΑΕ) με τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) έχει ανοίξει τον δρόμο για νέες καινοτόμες εφαρμογές στον κόσμο της εκπαίδευσης.
• Μειονεκτήματα της (εξΑΕ) είναι η απομόνωση των φοιτητών και η απουσία της κοινωνικής διάστασης όμως υπάρχει η δυνατότητα να αντιμετωπιστεί με με την χρήση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ).

 

Πατήστε κλικ εδώ για να δείτε την εικόνα.

 

1.2 Συνεργατική Μάθηση (Collaborative Learning)

• Ο Vygotsky (1978) υποστηρίζει ότι  «η μάθηση επιτυγχάνεται αρχικά μέσα στο κοινωνικοπολιτιστικό πλαίσιο και μετά σε προσωπικό επίπεδο και προυποθέτει συγκεκριμένη κοινωνική πραγματικότητα και μια διαδικασία με την οποία τα παιδιά εξισώνονται με τη διανοητική ζωή των γύρω τους». Κάντε κλικ εδώ για να απολαύσετε το βίντεο.
• Η συνεργατική μάθηση είναι ένα σύστημα μεθόδων μάθησης στο οποίο οι μαθητές εργάζονται με αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση  μέσα σε μικρές ανομοιογενείς ομάδες για την επίτευξη κοινών στόχων (Χαραλάμπους, 2000).
• Οι φοιτητές δρομολογώντας συνεργασίες σε ομαδικό πλαίσιο έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν διάφορες δεξιότητες, κριτική σκέψη προάγοντας σημαντικά τη μαθησιακή διαδικασία.

 

Πατήστε κλικ εδώ για να δείτε την εικόνα

1.2.1 Κοινότητες Πρακτικής

• Ο Rheingold (1993) χρησιμοποίησε τον όρο “εικονικές κοινότητες” για να περιγράψει τις διαδικτυακές ΚΠ.
• οι κοινότητες απαρτίζονται από ποικίλα άτομα που συμμετέχουν σε δημόσιες διαδικτυακές συζητήσεις για μια συγκεκριμένη περίοδο.
• Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων αναπτύσσουν συναισθηματικούς δεσμούς και διαμορφώνουν "δίκτυα ανθρώπινων σχέσεων".

1.2.2 Κοινότητες Μάθησης (Learning Communities)

• Ο Keegan (1996) αναγνωρίζει ότι ο όρος "η οιονεί μόνιμη απουσία ομάδας μαθητών" στον ορισμό του για την εξΑΕ πρέπει να επανεξεταστεί.
• Η ηλεκτρονική σύνδεση του διδάσκοντα και των μαθητών δημιουργεί μια εικονική τάξη.
• Ο Dillembourg (1999) αναφέρει ότι η αίσθηση της κοινότητας μέσω ηλεκτρονικής επικοινωνίας απαιτεί χρόνο, αλληλεπίδραση και διαμοιρασμό στόχων.
• Μια κοινότητα μάθησης είναι μια μικρή, ομάδα που προσαρμόζεται εύκολα και παρέχει πλούσια αλληλεπίδραση ενθαρρύνοντας την επίδοση των μελών της.

• Δημιουργούνται κοινότητες μάθησης όπου διδάσκοντες και διδασκόμενοι συνδέονται και επικοινωνούν διαδικτυακά, ανεξάρτητα από την τοποθεσία τους με στόχο τη συνεργατική μάθηση.
• Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μελών μιας κοινότητας μάθησης είναι διαρκώς εξελισσόμενες, προσδίδοντας στην ομάδα μια δυναμική διάσταση.
• Είναι απαραίτητη η μελέτη της τυπικής προκαθορισμένης αλληλεπίδρασης.
• Ο κυβερνοχώρος προσφέρει δυνατότητες συνάντησης, συνεργασίας και αδόμητης πληροφορίας, συχνά χωρίς αξίες και ήθος.
• Αξίζει να σημειωθεί ότι στον σχεδιασμό διαδικτυακών συνεργατικών περιβαλλόντων είναι η διασφάλιση της ποιότητας μάθησης μέσω δραστηριότητας, συνεργασίας, ήθους και υπευθυνότητας όλων των μελών (Χρονάκη και Μπουρδάκης, 2003).

 

1.2.3 Προηγμένες Τεχνολογίες Μάθησης

• Τα δίκτυα των υπολογιστών και τα συστήματα υπερμέσων συνθέτουν το συγκεκριμένο περιβάλλον.
• Δίνουν έμφαση στην ανάπτυξη περιβαλλόντων μάθησης στο διαδίκτυο για την ενίσχυση της διαδραστικότητας μεταξύ διδασκομένων, διδασκόντων και εκπαιδευτικού υλικού (Wegner, 2001).
• Η χρήση της τεχνολογίας με παιδαγωγικές και κοινωνικές προϋποθέσεις ευνοεί τη δημιουργία αυτών των περιβαλλόντων από απόσταση.
•  Τα συγκεκριμένα περιβάλλοντα ενθαρρύνουν τη διερευνητική και κριτική σκέψη (Κωστούλα και Μακράκης, 2006).
•  Διαμορφώνουν τους όρους για μια πολυμορφική εξΑΕ (Lionarakis, 1998).
• Οι τεχνολογίες σύγχρονης και ασύγχρονης μετάδοσης αλληλοσυμπληρώνονται, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για μικτά (blended) περιβάλλοντα συνεργατικής μάθησης (Αναστασιάδης, 2007).
• Συμβάλλουν στον εμπλουτισμό και τη βελτίωση της μαθησιακής διαδικασίας.
• Τα μικτά περιβάλλοντα στο διαδίκτυο υποστηρίζουν την επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ διδασκομένων - διδασκόντων, διαδασκομένων, διδασκόντων μεταξύ τους το συγκεκριμένο οδηγεί στη δημιουργία κοινοτήτων μάθησης και πρακτικής.

Πατήστε εδώ για να δείτε την εικόνα.

 

1.3 Εκπαίδευση ενηλίκων

• Η "πράξη" είναι κεντρική στην εκπαίδευση ενηλίκων και περιλαμβάνει συνεχή εμπλοκή διδασκομένων και διδασκόντων στην αναζήτηση, δράση και στοχασμό (Κόκκος, 1998).
• Ο διδάσκων καλείται να εμψυχώσει τους διδασκομένους, μεταβαίνοντας από τον παραδοσιακό ρόλο του κατόχου και μεταφορέα της γνώσης σε έναν πιο υποστηρικτικό ρόλο (Κόκκος, 1998; Lionarakis, 1998).
• Εξειδικεύεται στην αναγνώριση των αναγκών των ενηλίκων φοιτητών και θέτει στόχους εκπαιδευτικής παρέμβασης σύμφωνα με τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα (Rogers, 1999).
• Ο διδάσκων μπορεί να φέρει τους τίτλους του συμβούλου, καθηγητή και εμψυχωτή ταυτόχρονα.
• Το Συμβόλαιο μάθησης καθορίζει και οργανώνει τους τρόπους οργάνωσης της συνεργασίας διδασκόντων - διδασκομένων και διαδικασίες εναλλακτικών τρόπων επεξεργασίας, ανάπτυξης και αξιοποίησης των στοιχείων μάθησης.Λαμβάνει υπόψη τις δυνατότητες και ανάγκες της ομάδας αλλά και κάθε διδασκόμενου ξεχωριστά.

Πατήστε εδώ για να δείτε την εικόνα.

1.4 Διδάσκοντες στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση

1.4.1 Ο ρόλος των διδασκόντων

• Ο διδάσκων στην εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (εξΑΕ) έχει ένα απαιτητικό και πολυσύνθετο έργο, το οποίο αποτελεί πολύ χρόνο και δημιουργικότητα.
• Η πολυπλοκότητα του ρόλου δημιουργεί άγχος, ιδίως λόγω της μετάβασης από παραδοσιακό σε νέο ρόλο, έλλειψης δια ζώσης επικοινωνίας, και της ασάφειας του ρόλου του.
• Άλλοι παράγοντες άγχους περιλαμβάνουν τα ειδικά χαρακτηριστικά των ενηλίκων φοιτητών, την ανομοιογένεια των φοιτητών και την μη αποτελεσματική διαδικασία αξιολόγησης.

• Λόγω της περιορισμένης αλληλεπίδρασης μεταξύ των φοιτητών, το βάρος της επικοινωνίας και της συμβουλευτικής υποστήριξης πέφτει στον διδάσκοντα.

Ο διδάσκων πρέπει να:

• αναδείξει δεξιότητες για να διαχειρίζεται τόσο τον εαυτό του όσο και τις σχέσεις του με τους άλλους.
• συνεργάζεται με την ομάδα του διδακτικού προσωπικού και τους συντονιστές των προγραμμάτων σπουδών για την εκπαίδευση και τη πρόοδο των φοιτητών.
• λειτουργεί ως εμψυχωτής, συντονιστής μαθησιακών διεργασιών και δημιουργός ευνοϊκών συνθηκών μάθησης.
• αξιολογεί την πρόοδο των φοιτητών του, να οργανώνει την αλληλεπίδρασή τους με το διδακτικό υλικό και με τους συμφοιτητές τους.

Πατήστε εδώ για να δείτε την εικόνα.

1.4.2 Στήριξη των διδασκόντων

Οι προσδοκίες των φοιτητών:

• Συντονισμός, ενθάρρυνση, συμβουλευτική, κατανόηση προβληματισμών.
• Άμεση απόκριση σε ερωτήσεις, επίλυση αποριών, κατάλληλη καθοδήγηση.
• Σαφείς περιγραφές εκπαιδευτικών στόχων, καλή οργάνωση, ευαισθησία σε εξατομικευμένες ανάγκες.
• Νέες ιδέες, προτάσεις, τεχνικές της εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (εξΑΕ), πρωτότυπο εκπαιδευτικό υλικό, άριστη γνώση του αντικειμένου.
• Εμπλουτισμός της εκπαιδευτικής διαδικασίας και συνεργασία.

Η αναγκαιότητα της επιμόρφωσης:

• Οι αυξημένες προσδοκίες των φοιτητών επιβάλλουν συστηματική επιμόρφωση και στήριξη των διδασκόντων.

• Εκπαιδευτικά ιδρύματα συχνά βλέπουν την επιμόρφωση ως "κόστος" και όχι ως "επένδυση".

Ζητήματα και προκλήσεις στην Επιμόρφωση:

• Οι διδάσκοντες είναι γεωγραφικά διασκορπισμένοι και έχουν περιορισμένες ευκαιρίες αλληλεπίδρασης.
• Η επιμόρφωση συνήθως περιλαμβάνει μαθήματα, εργαστήρια και εκπαιδευτικούς πόρους.Η ακαδημαϊκή ανάπτυξη είναι κυρίως άτυπη και συχνά πραγματοποιείται διαδικτυακά

Στρατηγικές της επιμόρφωσης:

• Η χρήση έντυπων εγχειριδίων, τηλεοπτικών προγραμμάτων,διαδικτυακών εκπαιδευτικών πόρων και σειρών μαθημάτων.
• Διάφορες προτάσεις όπως μαθήματα εμπέδωσης και τεχνολογικής κατάρτισης.
• Η αξία της "ομότιμης μάθησης" (peer learning) και ο ρόλος της κοινότητας πρακτικής.

Προτάσεις για workshadowing, mentoring και δημιουργία ευκαιριών για άτυπες συζητήσεις και κοινή εργασία.

•Η ανάπτυξη των διδασκόντων μερικής απασχόλησης πρέπει να ενσωματώνεται στις συζητήσεις για τις ακαδημαϊκές πρακτικές του προσωπικού πλήρους απασχόλησης.

•Στο OpenUniversity (OU), mentoring και διαδικτυακά φόρουμ χρησιμοποιούνται για την άτυπη επαγγελματική ανάπτυξη των διδασκόντων.

2. Υποστήριξη μάθησης στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο

Η αποστολή του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ):

• Παροχή εξ αποστάσεως προπτυχιακής και μεταπτυχιακής εκπαίδευσης και επιμόρφωσης.
• Ανάπτυξη και αξιοποίηση κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού και μεθόδων διδασκαλίας.
• Απόκτηση αντίστοιχων τίτλων σπουδών.

Οι σκοποί του ΕΑΠ:

• Προαγωγή επιστημονικής έρευνας.
• Ανάπτυξη τεχνολογίας και μεθοδολογίας στο πεδίο της μετάδοσης της γνώσης από απόσταση.

Βασική λειτουργική μονάδα του ΕΑΠ:

• Θεματική Ενότητα (ΘΕ).
• Το αρθρωτό σύστημα σπουδών επιτρέπει το συνδυασμό πολλών ΘΕ, οδηγώντας σε ένα μεγάλο αριθμό εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
• Σήμερα προσφέρονται 184 ΘΕ σε 30 Προγράμματα Σπουδών.

2.1 Καθηγητές - σύμβουλοι ή Συνεργαζόμενο Εκπαιδευτικό Προσωπικό

• Οι διδάσκοντες στο ΕΑΠ ονομάζονται καθηγητές-σύμβουλοι (ΚΣ).
• Οι διδάσκοντες έχουν τη δυνατότητα να είναι μέλη ΔΕΠ και άλλων πανεπιστημίων ή επιστήμονες με τα κατάλληλα προσόντα.Επίσης Επιλέγονται αξιοκρατικά από τριμελή επιτροπή με αυστηρά επιστημονικά κριτήρια.

Οι ρόλοι και τα καθήκοντα των ΚΣ:

• Ως Καθηγητές (Tutors) έχουν ακαδημαϊκή υποστήριξη, διδάσκουν το γνωστικό αντικείμενο, επιμελούνται και αξιολογούν γραπτές εργασίες των φοιτητών/τριών και προσκομίζουν επιστημονική υποστήριξη.
• Ως Σύμβουλοι (Counsellors) ενισχύουν την αυτοπειθαρχία των φοιτητών/τριών, επικοινωνούν πάντα ευγενικά μαζί τους, τους ενημερώνουν για την θεματική ενότητα, τους συμβουλεύουν, τους ενθαρρύνουν και τους καθοδηγούν.

Κατά τη διάρκεια του τρέχον εξαμήνου:

• Οι ΚΣ υποχρεούνται να απαντούν στα e-mails των φοιτητών σε εύλογο χρονικό διάστημα.
• Προετοιμάζουν και διεξάγουν Ομαδικές Συμβουλευτικές Συναντήσεις (ΟΣΣ).
• Ενημερώνουν τον Συντονιστή της Θεματικής Ενότητας (ΘΕ) για το περιεχόμενο και τα αποτελέσματα των συναντήσεων.

Συντονισμός και οργάνωση του ΚΣ:

• Το έργο των ΚΣ εξαρτάται από τον Συντονιστή της ΘΕ, που μεριμνά για την ομογενοποίηση των δραστηριοτήτων.
• Ο Συντονιστής διαμορφώνει τα θέματα των Γραπτών Εργασιών (ΓΕ) και των τελικών εξετάσεων, συντονίζει και αξιολογεί το έργο των ΚΣ.
• Το έργο ενός ολόκληρου Προγράμματος Σπουδών συντονίζεται από τον Ακαδημαϊκό Υπεύθυνο του Προγράμματος.

2.2 Ομαδικές Συμβουλευτικές Συναντήσεις

•Οι ΟΣΣ είναι τετράωρα σεμινάρια που πραγματοποιούνται πέντε φορές κατά τη διάρκεια μιας Θεματικής Ενότητας (ΘΕ).

•Μαζί με τις Γραπτές Εργασίες (ΓΕ), αποτελούν τους "ακρογωνιαίους λίθους" του διδακτικού έργου και της σχέσης διδάσκοντα-φοιτητή.

Καθήκοντα Καθηγητή - συμβούλου:

• Ενημέρωση για τους στόχους και τον τρόπο λειτουργίας της ΘΕ.
• Καθοδήγηση στη μελέτη του διδακτικού υλικού και παροχή πρόσθετων πηγών πληροφόρησης.
• Προετοιμασία για τις ΓΕ.
• Ενθάρρυνση και καθοδήγηση για συγκρότηση ομάδων εργασίας.

Στόχοι των ΟΣΣ:

• Επίτευξη στόχων γνώσεων, δεξιοτήτων και στάσεων.
• Υψηλό ποσοστό παρακολούθησης, που υπερβαίνει το 70% σε πολλά ιδρύματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.

2.3 Μηχανισμός Υποστήριξης Καθηγητών - Συμβούλων

Το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ) αναπτύσσει ένα μηχανισμό υποστήριξης για τους καθηγητές-συμβούλους (ΚΣ) που περιλαμβάνει:

• Οργανωτική υποστήριξη από το Τμήμα Προσωπικού για διοικητικά θέματα.
• Ακαδημαϊκή Υποστήριξη από Ακαδημαϊκούς Υπευθύνους και Συντονιστές ΘΕ μέσω mentoring, peer learning και κοινοτήτων πρακτικής.

• Εξειδικευμένη Υποστήριξη από το Εργαστήριο Εκπαιδευτικού Υλικού και Εκπαιδευτικής Μεθοδολογίας (ΕΕΥΕΜ) για τεχνογνωσία και βέλτιστη χρήση τεχνολογιών μάθησης από τη Μονάδα Αξιολόγησης και Επιμόρφωσης για την αξιολόγηση και ανάπτυξη και από τη Βιβλιοθήκη για πρόσβαση σε πηγές πληροφόρησης και εκπαιδευτικούς τόπους.

3. Υποστήριξη μάθησης και διδασκόντων στο Open University (OU)

3.1 Πρόσωπο με πρόσωπο (f2f) εκπαίδευση

• Η υποστήριξη των φοιτητών στο OU περιλαμβάνει ακαδημαϊκή μορφή.
• Η ακαδημαϊκή υποστήριξη παρέχεται απο τους ειδικούς λέκτορες ( associate lectures-AL) και τους ορισμένου χρόνου ΚΣ ( tutor /counselor).

Η υποστήριξη στο OU περιλαμβάνει:

• ειδικά θέματα κάθε θεματικής ενότητας, μεθόδους σπουδών, αναζήτηση βιβλιογραφίας, χρήση ΗΥ και βασικές μαθηματικές έννοιες.
• προαιρετική εκπαίδευση (σεμινάρια) πρόσωπο με πρόσωπο(f2f) σε μεγάλες πόλεις, με συμμετοχή περίπου 30%.
• Ημερήσια σχολεία τα οποία παρέχουν μεγαλύτερης διάρκειας εκπαίδευση σε λιγότερες περιοχές, με υψηλότερη συμμετοχή από τα περιφερειακά σεμινάρια αλλά μικρότερο ποσοστό εγγεγραμμένων φοιτητών.
• Οργάνωση ομάδων αλληλεγγύης με ενεργή συμμετοχή φοιτητών για την υποστήριξη στις σπουδές τους.

3.2 Αξιοποίηση του διαδικτύου

• Στο Open University (OU):

• Από το 1988, ξεκίνησαν οι τηλεσυναντήσεις (computer conferencing) οι οποίες επιτρέπουν ασύγχρονη επικοινωνία και σπανιότερα, σύγχρονη επικοινωνία μεταξύ διδασκόντων και φοιτητών.

• Σήμερα, 100.000 δικτυωμένοι φοιτητές (50% του συνόλου) χρησιμοποιούν αυτήν τη μέθοδο.

• Παρέχεται ακαδημαϊκή, πρακτική και συναισθηματική υποστήριξη μέσω διαδικτύου.

• Οι φοιτητές προτιμούν την πρόσωπο με πρόσωπο (f2f) υποστήριξη από τα διαδικτυακά σεμινάρια (e-tutorials), με μόλις 30% συμμετοχή στα e-tutorials.

• Η χρήση του διαδικτύου περιλαμβάνει διδασκαλία, διοικητική υποστήριξη και θεματικές ενότητες.

• Τα e-tutorials παρέχουν ευκαιρίες για νέες προσεγγίσεις, αλλά η συμμετοχή παραμένει χαμηλή.
• Στόχος του OU είναι η συνδυασμένη υποστήριξη (regional tutorials, inter-regional day schools, e-tutorials) και η διεθνής διάθεση της υποστήριξης της μάθησης.

3.3 Υποστήριξη των διδασκόντων

Στο Open University (ΟU):

• Η Διαδικασία της Εισόδου είναι η εκδήλωση ενδιάφέροντος, η επιλογή και η ένταξη.
• Η Επιμόρφωση όλου του προσωπικού είναι υποχρεωτική. Διεξάγονται υποχρεωτικά σεμινάρια και δίνονται οδηγίες από τους δημιουργούς του εκπαιδευτικού υλικού. Παρέχεται επιπλέον τεκμηρίωση μέσω του αρχείου αναφοράς (Reference File) και εργαλείων (Toolkits).
• Ο Μέντωρ είναι η Αντιστοιχία ενός έμπειρου AL σε κάθε νέο ΚΣ για υποστήριξη τον πρώτο χρόνο.
• Η Διαχείριση της Εκπαιδευτικής Πράξης όπου γίνεται η καταγραφή και η ανάλυση του αξιολογητικού ρόλου των ΚΣ Συναντήσεις με μόνιμο προσωπικό στα Περιφερειακά Κέντρα.
• Οι Πρωτοβουλίες με σκεπτικό της υποστήριξη των ΚΣ παράδειγμα είναι το SOLACE που έχει ως σκοπό της προώθηση της κατανόησης της μεταβαλλόμενης φύσης της μαθησιακής υποστήριξης.
• Το Διαδικτυακό φόρουμ Scottish Online Support (SOS) για άτυπη κοινότητα διδασκόντων, με στόχο την επαγγελματική ανάπτυξη μέσω "ομότιμης μάθησης".

4. Καινοτομικότητα και κρισιμότητα της έρευνας

Επικέντρωση της έρευνας στους ΚΣ (καθηγητές-σύμβουλους) του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ)

Τα Βασικά σημεία είναι :

• Ο Στόχος της έρευνας είναι η ανάπτυξη συνεργατικού περιβάλλοντος για βελτίωση της διαπροσωπικής επαφής , κινήτρου των φοιτητών και η αντιμετώπιση απώλειας εκπαιδευτικών ευκαιριών για τους φοιτητές σε απομακρυσμένες περιοχές.
• Είναι η Αναγκαιότητα της έρευνας δηλαδή οι λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές έχουν μεγαλύτερη ανάγκη για εκπαίδευση και δια βίου μάθηση και οι ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας) μπορούν να λύσουν προβλήματα επικοινωνίας και συνεργασίας
• Η καινοτομικότητα είναι η πρώτη έρευνα αυτού του μεγέθους για τους διδάσκοντες στο ΕΑΠ (1320 ΚΣ). Ο Στόχος είναι η ανάπτυξη μικτού περιβάλλοντος μάθησης, δημιουργία κοινότητας μάθησης και χρήση προηγμένων τεχνολογιών μάθησης (τηλεδιασκέψεις, forums, συνεργατικά περιβάλλοντα).
• Οι Επιπτώσεις Βελτίωση της συνεργατικής μάθησης στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Η Ενίσχυση της περιφέρειας σε σχέση με τα αστικά κέντρα. Το συγκεκριμένο Αφορά 16763 προπτυχιακούς και 11305 μεταπτυχιακούς φοιτητές. Η συγκεκριμένη έρευνα επιδιώκει να συμβάλει σημαντικά στην εκπαίδευση ενηλίκων και στη δια βίου μάθηση μέσω της χρήσης νέων τεχνολογιών.

5.Συμπεράσματα

Tα βασικά συμπεράσματα  είναι:

Η υποστήριξη του φοιτητή είναι ένας κρίσιμος παράγοντας για την επιτυχία των σπουδών στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση εξΑΕ. Επομένως, είναι σπουδαίο οι Καθηγητές της Συμβουλευτικής (ΚΣ) να χρησιμοποιούν με ευστοχία όλα τα μέσα και τις μεθόδους επικοινωνίας.

Η υποστήριξη των φοιτητών/τριών δεν μπορεί να προέρχεται μόνο από τους καθηγητές και το Πανεπιστήμιο, αλλά και από τους συμφοιτητές. Ωστόσο, στο ΕΑΠ δεν έχουν αξιοποιηθεί συνεργατικά περιβάλλοντα μάθησης και ελάχιστες προηγμένες τεχνολογίες μάθησης έχουν εφαρμοστεί.

Είναι θεμελιώδης η άμεση υποστήριξη των ΚΣ, αξιοποιώντας όλα τα επίσημα όργανα και φορείς του ΕΑΠ, ώστε η διαδικτυακή ή πρόσωπο-με-πρόσωπο (f2f) εργασία τους να είναι μαθησιακά αποτελεσματική και λιγότερο χρονοβόρα.

Λαμβάνοντας υπόψη τις διεθνείς εμπειρίες άλλων Ανοικτών Πανεπιστημίων σε θέματα υποστήριξης της μάθησης και επιμόρφωσης του εκπαιδευτικού προσωπικού, θα αποφευχθούν λάθη και θα αξιοποιηθούν οι βέλτιστες πρακτικές.

Η έρευνα αυτή βοηθάει στη βελτίωση της ποιότητας των σπουδών της εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης απόσταση και τον εμπλουτισμό της παραχωρούμενης μάθησης στους/στις φοιτητές/τριες του ΕΑΠ.

Βιβλιογραφική αναφορά:

• Παπαδημητρίου Σ. & Λιοναράκης Α. (2010). Ο Ρόλος του Καθηγητή - Συμβούλου και η ανάπτυξη μηχανισμού υποστήριξής του στην εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση. Στο Λιοναράκης Α.(Επιμ) Ανοικτή Εκπαίδευση: το περιοδικό για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση και την Εκπαιδευτική Τεχνολογία, τομ.6 αρ.1. Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2020 από http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/openjournal/article/view/9754