Προσβασιμότητα ατόμων με ειδικές ανάγκες στην ΕξΑΕ

1. Τι είναι η προσβασιμότητα στην εξΑΕ;

Η προσβασιμότητα στην εξΑΕ διασφαλίζει ότι όλα τα άτομα, ανεξάρτητα από τις δυσκολίες ή αναπηρίες τους, έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν πλήρως σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες εξ αποστάσεως. Αυτό περιλαμβάνει:

• Ισότιμη πρόσβαση σε μαθησιακό υλικό: Όλα τα υλικά, όπως κείμενα, διαλέξεις, βίντεο και ασκήσεις, θα πρέπει να είναι διαθέσιμα σε προσβάσιμες μορφές, όπως:
  • Κείμενα με μεγάλη γραμματοσειρά ή Braille: Για άτομα με προβλήματα όρασης.
  • Λεζάντες και μεταγραφές: Για άτομα με προβλήματα ακοής.
  • Εναλλακτικό κείμενο για εικόνες: Για άτομα με οπτικές αναπηρίες.
  • Λογισμικό αναγνώρισης ομιλίας: Για άτομα με κινητικές δυσκολίες.
• Χρήσιμες τεχνολογίες: Οι πλατφόρμες εξΑΕ και τα εργαλεία μάθησης θα πρέπει να είναι εύχρηστα και συμβατά με τεχνολογίες υποβοήθησης.
• Προσαρμοσμένες μαθησιακές εμπειρίες: Οι εκπαιδευτές θα πρέπει να είναι σε θέση να παρέχουν ουσιαστική υποστήριξη και να προσαρμόζουν τις μαθησιακές εμπειρίες στις ατομικές ανάγκες κάθε μαθητή.
• Συνεργατικό και υποστηρικτικό περιβάλλον: Η εξΑΕ θα πρέπει να καλλιεργεί ένα περιβάλλον, όπου όλοι οι μαθητές αισθάνονται άνετα να συμμετέχουν, να εκφράζουν τις απόψεις τους και να λαμβάνουν την απαραίτητη υποστήριξη.

2. Ανασταλτικοί παράγοντες στην προσβασιμότητα στην εξΑΕ:

Δυστυχώς, η εξΑΕ μπορεί να παρουσιάσει μια σειρά από εμπόδια για άτομα με ειδικές ανάγκες, όπως:

• Τεχνικά εμπόδια:
  • Μη προσβάσιμες πλατφόρμες εξΑΕ και εργαλεία μάθησης.
  • Έλλειψη συμβατότητας με τις  τεχνολογίες υποβοήθησης (ακουστικές, οπτικές, αισθητηριακές κ.ά.).
  • Ακατάλληλες μορφές μαθησιακού υλικού.
• Παιδαγωγικά εμπόδια:
  • Έλλειψη εκπαίδευσης και εμπειρίας των εκπαιδευτών στην εξΑΕ για άτομα με ειδικές ανάγκες.
  • Ακατάλληλες διδακτικές πρακτικές και αξιολογήσεις.
  • Έλλειψη προσαρμοσμένων μαθησιακών δραστηριοτήτων.
  • Μη κατάλληλο υλικό και υλικό το οποίο αρχικά είχε άλλη χρήση τροποποιήθηκε σύντομα χωρίς να λάβει υπόψη του τους τελικούς του χρήστες
• Κοινωνικά εμπόδια:
  • Στερεότυπα και προκαταλήψεις απέναντι σε άτομα με ειδικές ανάγκες.
  • Έλλειψη υποστήριξης από συμμαθητές και εκπαιδευτικές διαδικασίες
  • Οικογενειακά προβλήματα
  • Ψυχολογικά προβλήματα και προβλήματα κοινωνικοποίησης
• Οικονομικά εμπόδια:
  • Υψηλό κόστος τεχνολογιών υποβοήθησης και λογισμικού.
  • Συνήθως τα ΑΜΕΑ και οι οικογένειές τους αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα και θέτουν σε πρώτη μοίρα την επιβίωση και την περίθαλψή τους παρά την εκπαίδευσή τους

3. Πρωτοβουλίες για την άρση των ανασταλτικών παραγόντων:

Οι κοινωνικές και ανθρωπιστικές ευαισθησίες που έχουν αναπτύξει κατά τις τελευταίες δεκαετίες τα ευρωπαϊκά και κάποια άλλα κράτη, είχαν ως αποτέλεσμα την δημιουργία διαφόρων πρωτοβουλιών σε πολλαπλά επίπεδα όπως π.χ. σε επίπεδο χωρών, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και ατομικό επίπεδο που συμβάλλουν στην προώθηση της προσβασιμότητας στην εξΑΕ:

Σε επίπεδο χωρών:

• Ανάπτυξη πολιτικών και νομοθεσίας: Υιοθέτηση νομοθετικών πλαισίων που διασφαλίζουν την ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση για άτομα με ειδικές ανάγκες, συμπεριλαμβανομένης της εξΑΕ, η οποία μάλιστα θεωρείται δικαίωμα.
• Χρηματοδότηση: Παροχή οικονομικών πόρων για την ανάπτυξη και υλοποίηση προγραμμάτων προσβασιμότητας στην εξΑΕ σε επίπεδο τεχνολογικού εξοπλισμού και εξειδικευμένων εκπαιδευτών
• Ευαισθητοποίηση: Εκστρατείες ενημέρωσης για την προώθηση της κατανόησης και της αποδοχής της αναπηρίας.

Σε επίπεδο εκπαιδευτικών ιδρυμάτων:

• Εκπαίδευση εκπαιδευτών: Παροχή εκπαίδευσης στους εκπαιδευτές σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές για την υποστήριξη μαθητών με ειδικές ανάγκες στην εξΑΕ.
• Ανάπτυξη προσβάσιμων μαθησιακών υλικών: Δημιουργία και προμήθεια μαθησιακών υλικών σε προσβάσιμες για την κάθε μορφή αναπηρίας μορφές.
• Υιοθέτηση τεχνολογιών υποβοήθησης: Εγκατάσταση και παροχή τεχνολογιών υποβοήθησης στους μαθητές που τις χρειάζονται.
• Δημιουργία υποστηρικτικού περιβάλλοντος: Προώθηση ενός περιβάλλοντος όπου όλοι οι μαθητές αισθάνονται άνετα και συμμετέχουν ενεργά και ισότιμα.

Σε ατομικό επίπεδο:

• Αυτο-υπεράσπιση: Ενθάρρυνση των ατόμων με ειδικές ανάγκες να διεκδικούν τα δικαιώματά τους και να ζητούν την απαραίτητη υποστήριξη.
• Συνεργασία: Συνεργασία μεταξύ ατόμων με ειδικές ανάγκες, εκπαιδευτικών, γονέων και οργανισμών για την προώθηση της προσβασιμότητας στην εξΑΕ.
• Χρήση τεχνολογίας: Εξοικείωση με τις διαθέσιμες τεχνολογίες υποβοήθησης και αξιοποίησή τους για την υποστήριξη της μάθησης.

 

4. Χρήσιμα εργαλεία για την προσβασιμότητα στην εξΑΕ:

Υπάρχει πληθώρα εργαλείων διαθέσιμων για την υποστήριξη της προσβασιμότητας στην εξΑΕ, όπως:

• Τεχνολογίες υποβοήθησης: Λογισμικό αναγνώρισης ομιλίας, λογισμικό ανάγνωσης οθόνης, εργαλεία μεγεθύνσεων, εναλλακτικά πληκτρολόγια και λογισμικό υποβοήθησης γραφής.
• Πόροι και οδηγοί: Ιστοσελίδες, εγχειρίδια και οδηγοί με πληροφορίες και βέλτιστες πρακτικές για την προσβασιμότητα στην εξΑΕ.
• Υπηρεσίες υποστήριξης: Οργανισμοί και κέντρα που παρέχουν τεχνική υποστήριξη, εκπαίδευση και συμβουλές σχετικά με την προσβασιμότητα στην εξΑΕ.

Πιστεύουμε ότι η εξΑΕ έχει τη δυνατότητα να προσφέρει ίσες ευκαιρίες μάθησης σε όλους, ανεξάρτητα από τις δυσκολίες ή αναπηρίες τους. Με την υλοποίηση των παραπάνω πρωτοβουλιών και την αξιοποίηση των διαθέσιμων εργαλείων, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι η εξΑΕ είναι πραγματικά προσβάσιμη.

ΠΗΓΕΣ: 

• UNESCO: Οδηγός για την προώθηση της συμμετοχής στην εκπαίδευση για άτομα με ειδικές ανάγκες: https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000140224
• W3C: Οδηγίες για την προσβασιμότητα στο περιεχόμενο ιστού (WCAG): https://www.w3.org/WAI/standards-guidelines/wcag/
• Εθνικό Κέντρο Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΕΚΕΠ): Εργαλείο προσβασιμότητας ιστοσελίδων: https://web.tee.gr/prosvasimotita/mitroo-elegkton/

• • Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Εθν.Σ.Α.Α.): https://www.esamea.gr/
  • Κέντρο Αποκατάστασης και Αποκατάστασης Ατόμων με Αναπηρία (ΚΕ.Α.Α.): https://www.government.gov.gr/%CE%B2%CE%B5%CE%BB%CF%84%CE%AF%CF%89%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1%CF%82-%CE%B5%CE%B9%CF%83%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%AE%CF%82-%CE%B1/ethniko_kentro_apokatastasis/

Ελληνική Εταιρεία Πολυπολυσπαστικής Σκλήρυνσης (Ε.Ε.Π.Σ.): https://www.novartis.com/gr-el/patients-and-caregivers/diseases/multiple-sclerosis

• Ανοικτή Εκπαίδευση: Το περιοδικό για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση και την Εκπαιδευτική Τεχνολογία:
  • Προδιαγραφές και Διαδικασίες Ανάπτυξης Εκπαιδευτικού Λογισμικού για Μαθητές με Αναπηρία και/ή με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες
  • Ανοικτή Εκπαίδευση: το περιοδικό για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκ - eJournals
• Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής:
  • Ιστοσελίδα του ΙΕΠ για τα άτομα με Αναπηρίες και με ΕΕΑ https://prosvasimo.iep.edu.gr/el/
• Άλλες πηγές:
  • Ειδικό εκπαιδευτικό υλικό σχολικής ετοιμότητας για μαθητές με προβλήματα προσοχής και συγκέντρωσης https://iep.edu.gr/el/deltia-typou-genika/gene
  • Αξιοποίηση της Εκπαιδευτικής Ρομποτικής στην Ειδική Αγωγή https://polynoe.lib.uniwa.gr/xmlui/handle/11400/3065

Βίντεο στο YouTube:

• Προσβασιμότητα στην Εκπαίδευση: Τι Είναι και Γιατί Είναι Σημαντική;
• Πώς να Δημιουργήσετε ένα Προσβάσιμο Μαθησιακό Περιβάλλον
• Συμβουλές για την Εκπαίδευση Ατόμων με Αναπηρίες