ΕΞΩΦΥΛΛΟ
Θεωρώντας ότι ο Τύπος υπήρξε ανέκαθεν ο πιο σημαντικός τρόπος επικοινωνίας, στηρίζοντας τη σημασία της ελεύθερης έκφρασης, επικυρώνοντας την στάση εξωστρέφειας του σχολείου μας και θέλοντας να σας κάνουμε κοινωνούς της σχολικής μας καθημερινότητας, αποφασίσαμε την έκδοση αυτού του μηνιαίου φύλλου.
Ευχαριστούμε πολύ όσους εργάζονται γι΄αυτή την προσπάθεια, μαθητές και εκπαιδευτικούς, και όσους τη στηρίζουν με ποικίλους τρόπους, για να μπορέσει να επιβιώσει.
Ζητάμε το εγχείρημά μας να βρει ανταπόκριση στο αναγνωστικό κοινό της Λήμνου και να γίνει αφετηρία για ακόμα περισσότερες έντυπες προσπάθειες.
Γιατί «τα γραπτά μένουν».
Ο όμιλος εφημερίδας
του Γενικού Λυκείου Μούδρου
Γιατί σας βασανίζουμε με τα Αρχαία…
Καθημερινά ως εκπαιδευτικός, ως φιλόλογος κι ως ένας άνθρωπος που αγάπησα με πάθος την ελληνική γλώσσα πικραίνομαι και προσπαθώ να δώσω τη σωστή απάντηση στις ορδές των μαθητών (και κάποιες φορές και των γονιών ή ακόμα χειρότερα και των συναδέλφων) που δυσανασχετούν και αντιδρούν στη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών.
Γιατί, λοιπόν, σας ταλαιπωρούμε ανελέητα; Γιατί δε σταματάει πάραυτα αυτός ο ψυχικός βιασμός σας, καθώς κάπως έτσι τον εκλαμβάνετε.
Πρώτα απ΄όλα, γιατί με περηφάνια διατυμπανίζουμε καθημερινά ότι είμαστε Έλληνες, κι αυτή η γλωσσική και ιστορική συνέπεια είναι που μας κρατά ολόρθους αιώνες τώρα στα σκαμπίλια των επελάσεων, των απειλών και της κάθε μορφής ισοπέδωσης. Η ιστορία και η γλώσσα ενός λαού είναι τα θεμέλια της ύπαρξής του. Δεν το αντιλμβανόμαστε, αλλά αν τα αποποιηθούμε, η φθορά και η εξαφάνιση θα είναι συνεχής και καταιγιστική.
Δεύτερον, γιατί είμαστε Ευρωπαίοι και μέσα από τη γλωσσική μας αυθεντικότητα και τον πολιτισμό μας αποτελούμε τον ακρογωνιαίο λίθο στον οποίο στηρίζεται όλος ο ευρωπαϊκός πολιτισμός και οι ευρωπαϊκές αξίες. Όλη η κουλτούρα του ευρωπαϊκού πολιτισμού ξεκινά από την αρχαία ελληνική γραμματεία και συμπληρώνεται από τον Χριστιανισμό, ο οποίος, όμως, βρήκε τη διέξοδό του στον δυτικό κόσμο και πάλι μέσα από την ελληνική γλώσσα. Γι΄αυτό οι Ευρωπαίοι διδάσκουν στα σχολεία τους αρχαία ελληνικά και τιμούν με ευλάβεια τον ελληνικό πολιτισμό, αρχαίο και νεώτερο. Κι αυτό, προσέξτε με, δεν έχει μόνο σημασία για τον κόσμο του πνεύματος, αλλά και για χίλια άλλα που μας απασχολούν καθημερινά…
Τρίτον, όλες οι αξίες του ανθρωπισμού και της δημοκρατίας ξεκίνησαν από εμάς. Ο Σοφοκλής άφησε στον παγκόσμιο πολιτισμό τη φράση ««Οὒτοι συνέχθειν,ἀλλά συμφιλεῖν ἔφυν», δηλαδή δε γεννήθηκα για να μισώ, αλλά για να αγαπώ. Ο Θουκυδίδης τόνισε « καὶ τὸ εὔδαιμον τὸ ἐλεύθερον, τὸ δ᾽ ἐλεύθερον τὸ εὔψυχον» που υπήρξε η παντιέρα μας σε όσους αγώνες κληθήκαμε να παλέψουμε μικροί και ταπεινοί απέναντι σε θηρία. Ο Αριστοτέλης επεσήμανε ότι «ὁ ἄνθρωπος φύσει πολιτικὸν ζῷον» και δημιούργησε τις αρχές της συνεργασίας, της συνύπαρξης και των πολιτικών κοινωνιών. Θα μπορούσα να γράφω σελίδες αρχαίων αποφθεγμάτων που καθόρισαν την ανθρώπινη φύση, έδωσαν όλες τις αρχές της κοινωνικής συμβίωσης και κατοχύρωσαν το δημοκρατικό πολίτευμα ως το «βέλτιστον πάντων».
Επιπρόσθετα, δε θα υπήρχαν επιστήμες, δε θα υπήρχαν τέχνες, δε θα υπήρχε θέατρο, δε θα υπήρχε φιλοσοφία, δε θα υπήρχε πολιτισμένος κόσμος. Για υπερβολές και προγονολατρεία θα με κατηγορήσουν πολλοί, ίσως και για εμμονή στην ελληνική παιδεία ως μητέρα όλων. Δεν έχω καμία πρόθεση να υποτιμήσω τους συγκλονιστικούς πολιτισμούς των Κινέζων, των Αιγυπτίων, των Σουμερίων, των Αζτέκων και πολλών άλλων. Αυτό, όμως, που θεωρούμε σήμερα πολιτισμό παγκοσμίως και με τις αρχές του οποίου πορευόμαστε είναι αυτός που εμείς γεννήσαμε και προωθήσαμε στα πέρατα της γης. Κι αν η γνώση των αρχαίων θεωρείται σήμερα περιττή –που δεν είναι, και αυτό θα φανεί σε εύρος λίγων δεκαετιών, αν αποφασίσουμε να τα εγκαταλείψουμε-, ας κάνουμε κάτι ακόμα περιττό στη ζωή μας. Εξάλλου, η κουλτούρα του καταναλωτισμού και του υλικού ευδαιμονισμού μόνο στα περιττά μας ωθεί. Ας επενδύσουμε κάποια φορά και στο «περιττό» για το πνεύμα μας και όχι μόνο για την εικόνα μας.
ΕΝΑΣ ΞΕΧΑΣΜΕΝΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Οι πόλεμοι έχουν σχηματίσει την ανθρωπινή ιστορία για αιώνες, αφήνοντας <<σημάδια>> σε έθνη, πολιτείες και ανθρώπους. Αυτές οι διαμάχες που συχνά πηγάζουν από πολιτικές διαφωνίες, ιδεολογίες και επεκτατικές πολιτικές, έχουν αλλάξει δραστικά το τοπίο του κόσμου με βαθύ τρόπο. Από τις αρχαίες μάχες των αυτοκρατοριών έως τις σύγχρονες του 21ου αιώνα , η ιστορία του πολέμου αποτελεί την απόδειξη της ικανότητας της ανθρωπότητας τόσο για την καταστροφή όσο και για την ανθεκτικότητα. Τα τωρινά γεγονότα που παρουσιάζονται στις ειδήσεις έχουν να κάνουν με τον πόλεμο ανάμεσα στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη, όμως αυτή τη στιγμή διαδραματίζονται πολύ ακόμα πόλεμοι που μένουν στο υπόβαθρο, ένας από αυτούς ο πόλεμος ανάμεσα στην αρμενία και το αρζεμπαιτζαν.
Ο αρμενικός πόλεμος του 2023 είναι μια σύνθετη και πολύπλευρη σύγκρουση με βαθιές ιστορικές ρίζες. Οι ρίζες της σύγκρουσης μπορούν να αναφθούν στις ιστορικές εντάσεις συμπεριλαμβανομένης της γενοκτονίας των αρμένιων κατά τον Ά παγκόσμιο πόλεμο, όταν σκοτώθηκαν πολλοί αρμένιοι και η επικρατεί της αρμενίας διαιρέθηκε. ακόμα, ο νότιος Καύκασος που βρίσκονται η αρμενία και το αρζεμπαιτζαν, είναι στρατηγικά σημαντικό επειδή εκεί υπάρχει το σταυροδρόμι της Ευρώπης της Ασίας και της μέσης Ανατολής. Διαφορές περιφερικές και παγκόσμιες δυνάμεις έχουν κατοχυρωμένα συμφέροντα στην περιοχή περιπλέκοντας περαιτέρω την κατάσταση. Τόσο η Αρμενία όσο και το Αζερμπαϊτζάν έχουν ισχυρές εθνικές ταυτότητες και ζητήματα που σχετίζονται με τα εδάφη, τους πρόσφυγες και την εθνική υπερηφάνεια έχουν τροφοδοτήσει τη σύγκρουση. Ο πόλεμος του 2023 ξεκίνησε μετά την κατάρρευση της εκεχειρίας που θεσπίστηκε το 2020 μετά από σκληρές μάχες στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η περιοχή είδε συγκρούσεις, συνοριακές αψιμαχίες και κλιμάκωση ενόψει του πλήρους πολέμου.
Προφανώς οι λόγοι είναι ακόμα πολλοί. Είναι όμως σημαντικό να αντλούμε διδάγματα από το παρελθόν και να επιδιώκουμε τη διπλωματική διαμεσολάβηση και την ειρηνική επίλυση των συγκρούσεων, προκειμένου να μειώσουμε την πιθανότητα νέων πολέμων και να επιδιώξουμε έναν πιο ειρηνικό κόσμο για τις επόμενες γενιές.
ΚΡΑΣΣΑ ΜΑΡΙΑ – ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΟΥ ΑΝΔΡΙΑΝΑ
Στις 5 Οκτωβρίου, εκδηλώθηκε ο Α ́ Βαλκανικός Πόλεμος ως αντίδραση στην άρνηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας να ανταποκριθεί στις αιτήσεις των ελληνικών, σερβικών, βουλγαρικών και μαυροβούνιων κυβερνήσεων για ισότιμη μεταχείριση των χριστιανών και μουσουλμάνων υπηκόων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο Α ́ Βαλκανικός Πόλεμος, που διήρκεσε από τον Οκτώβριο του 1912 έως τον Μάιο του 1913 και ολοκληρώθηκε με την υπογραφή της Συνθήκης του Λονδίνου.
Την Παρασκευή 5 Οκτωβρίου του 1912, στις 10:00 το πρωί, ο υπουργός Ναυτιλίας, ο γενικός επιθεωρητής ναύαρχος Λ. Τώφνελ, ο πρωθυπουργός Ελ. Βενιζέλος και ο βασιλιάς Γεώργιος Α ́ της Ελλάδος έχουν επιβιβαστεί στον «Αβέρωφ». Στο πλοίο τελείται θεία λειτουργία και πραγματοποιείται αγιασμός για την ευλογία του στόλου. Είχε προηγηθεί η κήρυξη του πολέμου μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Το Σάββατο 6 Οκτωβρίου 1912 τα ελληνικά πολεμικά πλοία με το θωρηκτό Αβέρωφ, καταφθάνουν στο Ρωμαίικο γιαλό και ο ναύαρχος Κουντουριώτης ζητά από τον Τούρκο διοικητή την άμεση παράδοση της Λήμνου. Ο Τούρκος διοικητής Μουτασερίφης, ζητά 24 ώρες προθεσμία για να επικοινωνήσει με την Κωνσταντινούπολη, αλλά η τελική απάντηση ήταν ότι αρνείται να παραδώσει τη Λήμνο αμαχητί.
Η Ελλάδα είχε προβλέψει ότι ο αγώνας στο Αιγαίο θα κρινόταν με βάση το ποιος θα είχε υπό τον έλεγχο του τα Στενά. Αν οι Τούρκοι είχαν οχυρώσει την Λήμνο, θα είχαν καλύτερες προϋποθέσεις σε μια ναυμαχία. Συνεπώς, η απώλεια της Λήμνου στην αρχή των Βαλκανικών πολέμων ήταν καταστροφική για τους Τούρκους και προσέφερε σημαντικό πλεονέκτημα στις ελληνικές επιχειρήσεις, είτε στη θάλασσα είτε στην ξηρά, διότι η Ελλάδα μπορούσε πλέον να ελέγχει την είσοδο των Δαρδανελλίων.
Ο Κουντουριώτης πριν ολοκληρωθεί το τελεσίγραφο, παίρνει πληροφορίες ότι οι Τούρκοι ετοιμάζονται για μάχη και έτσι αναλαμβάνει να προχωρήσει στην κατάληψη της Λήμνου την επόμενη μέρα.
Την Κυριακή 7 Οκτωβρίου ο καιρός είναι βροχερός και δυσχεραίνει τις κινήσεις του ελληνικού στόλου. Ένα ραδιοτηλεγράφημα αναφέρει ότι το πολεμικό «Πηνειός» περιμένει στο ακρωτήρι Τηγάνι για να συναντηθεί με το υπόλοιπο σώμα των αποβατικών. Τότε όλα τα πολεμικά πλοία πλέουν στο Μούδρο και ο Κουντουριώτης καθορίζει τη θέση απόβασης. Τελικά, η απόβαση αναβάλλεται για την επόμενη μέρα, επειδή οι στρατιώτες είναι ταλαιπωρημένοι.
Τη Δευτέρα στις 8 Οκτωβρίου 1912 το πρωί αρχίζει η απόβαση, υπό την διοίκηση του Ταγματάρχη Ιουλιανού Κονταράτου, στη θέση Βουρλίδια κοντά στο Διαπόρι, στο χωριό Τσιμάνδρια. Το αντιτορπιλικό «Δόξα» πλησιάζει πολύ κοντά για να προστατέψει τις βάρκες που μεταφέρουν το στρατό. Από τα γύρω χωριά μαζεύονται οι Λημνιοί έκπληκτοι για αυτά που βλέπουν. Το αποβατικό σώμα κατευθύνεται προς τη Μύρινα μαζί με τους Λημνιούς και με επικεφαλής τον ιερέα παπά-Κώστα Αρετό από τον Κοντιά. Από το Πορτιανού άλλη μία ομάδα Λημνιών με αρχηγό το δάσκαλο, Εμμανουήλ Ιωαννίδη, ξεχύνεται στους δρόμους. Στη τοποθεσία Μεγάλα Βράχια, κοντά στα Λέρα (Αγ.Δημήτριος), εκεί εκτυλίσσεται η μοναδική προσπάθεια αναχαίτισης των ελληνικών στρατευμάτων από ένα τουρκικό τμήμα που αποτελούνταν από 50 χωροφύλακες και 280 οπλισμένους Λεριανούς. Μετά από μια μικρή σύγκρουση, οι τουρκικές δυνάμεις διαλύονται, αφήνοντας τον δρόμο ελεύθερο για την απελευθέρωση του Κάστρου της Μύρινας.
Γυναίκες και άντρες με όπλα, μαχαίρια και ελληνικές σημαίες στα χέρια, κατευθύνονται προς τη Μύρινα . Τελικά όσοι Τούρκοι υπήρχαν στο νησί, μαζεύονται στη Μύρινα, όπου παραδίνονται αμαχητί και χωρίς όρους.
Σύσσωμος ο Λημνιακός λαός συγκεντρώνεται με σημαίες ελληνικές στα χέρια στο ναό της Αγίας Τριάδας, όπου ψάλλουν την πρώτη επίσημη παλλημνιακή δοξολογία μετά από 456 χρόνια σκλαβιάς. Στη δοξολογία παραβρέθηκε ο ίδιος ο Κουντουριώτης με τους επιτελείς του. Την ίδια στιγμή το θωρηκτό Αβέρωφ με τα άλλα ελληνικά πολεμικά πλοία καταφθάνει στα γαλανά νερά του Ρωμαίικου γιαλού, προερχόμενο από τον κόλπο του Μούδρου.
Στις 9 Οκτωβρίου, κάτω από τους χαιρετιστήριους κανονιοβολισμούς των ελληνικών θωρηκτών, υψώνεται στο φρούριο η ελληνική σημαία. Μέχρι το βράδυ, δύο λόχοι του 20ου συντάγματος ἐχουν ολοκληρώσει την κατάληψη της Λήμνου. Ο Μούδρος μετατρέπεται, ύστερα από σκληρή δουλειά των πληρωμάτων, σε πολεμική βάση και χρησιμοποιείται πλέον ως μόνιμο ορμητήριο του Στόλου μας.
«Η νήσος Λήμνος μεθ’ όλων των εν αυτή πόλεων, κωμών και συνοικισμών, μετά των λιμένων και ακτών αυτής κατελήφθη υφ’ ημών και διατελεί από τούδε εις την κατοχήν μας» . Με αυτά τα λόγια ο Παύλος Κουντουριώτης χαιρέτησε τους Λημνιούς.
Ο Παύλος Κουντουριώτης για να ευχαριστήσει το Θεό, που τον αξίωσε να ελευθερώσει τη Λήμνο από τους Οθωμανούς, αφιερώνει στο ναό της Ευαγγελίστριας στο Μούδρο έναν σώμα επιταφίου, το οποίο υπάρχει μέχρι τις μέρες μας.
Η Λήμνος βρίσκεται πια υπό Ελληνική κατοχή. Η τυπική όμως προσάρτηση της στο Ελληνικό κράτος, γίνεται μόλις την 1η Φεβρουαρίου 1914, όταν οι Μεγάλες Δυνάμεις, ύστερα από μακροχρόνιες διαβουλεύσεις, αποφασίζουν να αναγνωρίσουν την Ελληνική κυριότητα στα νησιά του Αιγαίου.
