Η βασική δομή μιας πρότασης στα αρχαία ελληνικά είναι:
Υποκείμενο + Ρήμα + Αντικείμενο (ή Κατηγορούμενο)
- Υποκείμενο: Είναι το πρόσωπο ή το πράγμα που ενεργεί ή παθαίνει την πράξη που εκφράζει το ρήμα. Για να το βρούμε ρωτάμε ποιος;
- Ρήμα: Είναι η λέξη που φανερώνει την πράξη, την κατάσταση ή την ιδιότητα.
- Αντικείμενο: Δηλώνει το πρόσωπο ή το πράγμα στο οποίο αναφέρεται το ρήμα και δέχεται την ενέργεια του. Για να το βρούμε ρωτάμε τι;
- Κατηγορούμενο: Είναι η λέξη που δηλώνει το πρόσωπο ή το πράγμα στο οποίο αναφέρεται το ρήμα.
ΠΡΟΣΕΧΩ!
Για να έχει μια πρόταση κατηγορούμενο πρέπει να υπάρχει συνδετικό ρήμα. Συνδετικά ονομάζονται τα ρήματα που δίνουν στο υποκείμενο μια ιδιότητα και δεν δηλώνουν ενέργεια ή κατάσταση. Παράδειγμα: Ο Γιώργος είναι μαθητής
Η λέξη μαθητής δίνει μια ιδιότητα στον Γιώργο επειδή το "είναι" της πρότασης είναι ένα συνδετικό ρήμα το είμαι ή εἰμί στα αρχαία
Άλλα συνδετικά ρήματα είναι:
- ὑπάρχω: Τό χωρίον ύπήρχε καρτερόν.
- τυγχάνω: Οί φύλακες έτύγχανον άριστοι.
- διατελώ: Άνυπόδητος καί άχίτων διατελεί.
- ἒφυν-πέφυκα: `Ο μάντης τυφλός έφυ.
- γίγνομαι: Φοβούμαι, μή μάταιος ή στρατεία γένηται
- καθίσταμαι: 'Η πόλις φρούριον κατέστη.
- ἀποβαίνω: 'Υποπτεύομεν, μή πολέμιοι άποβήτε.
- ἐκβαίνω: Σοφοίς όμιλών καί αύτός έκβήσει σοφός.
- νομίζομαι: Ούτος σωτήρ τής πόλεως ένομίζετο.
- φαίνομαι: Πάντες οί έν ήλικία καλοί φαίνονται.
- κρίνομαι: 'Η δίκη ἰσόψηφος έκρίθη.
- καλοῦμαι: Ούτοι νομοθέται καλούνται.
- όνομάζομαι: `Ο μάντις Ἒλενος ὠνομάζετο.
- προσαγορεύομαι: Οί Θεοί 'Ολύμπιοι προσαγορεύονται.
Ώρα για μια άσκηση